فلسفه روزه‌داري،تكامل جسم و جان است،يكي از دستورات خداوند به انسان‌ها،روزه‌داري است تا در سايه آن، انسان بتواند از هرگونه فساد و بيماري مصون بماند و با رهانيدن خود از دام‌هاي شيطان،خود را در مسيرانبياء و ائمه«ع» قرار دهد. قرآن،اين دستور را اين‌گونه بيان مي‌فرمايد: (هان، اي كساني‌كه ايمان آورده‌ايد،روزه بر شما واجب شد و اين دستور، نه تنها درباره شما،بلكه يك سنت الهي است كه به پيامبران گذشته و پيروان آنان نيز ابلاغ شده، پس روزه بگيريد، اميد است بدين سبب متقي گرديد.) دريك حديث قدسي، پيامبر«ص» از درگاه خداوند سؤال مي‌كند: اولين عبادت كدام است؟ خداوند پاسخ مي‌دهد: روزه. آنگاه رسول‌اكرم«ص» مي‌پرسد:پروردگارا، نتيجه و ثمره روزه گرفتن چيست؟ خداوند در پاسخ مي‌فرمايد: نتيجه روزه، رسيدن به آگاهي قلبي و حكمت است،و نتيجه حكمت، شناخت خداوند است،و نتيجه معرفت و شناخت پروردگار، رسيدن به يقين كامل است؛پس هرگاه بنده خدا به يقين رسيد، همه وجود و زندگي‌اش به خدا وابسته مي‌شود و زندگي‌اش اگر به سختي و يا به آساني بگذرد،در او تغييري ايجاد نمي‌شود. وقتي كه اين بنده عاشق خدا درحال مرگ باشد، فرشتگان بر بالين او مي‌ايستند و از آب كوثر و شراب‌هاي بهشتي او را سيراب مي‌كنند تا سختي مرگش برطرف شود، سپس به او مژده‌اي بزرگ مي‌دهند و مي‌گويند: خوشا به حالت، چه جايگاه نيكو و مقام عظيمي داري! اينك به يك چشم برهم زدن به دربارالهي پرواز مي‌كند و به مقام لقاءالله رسيده و بين او و خداوند بلندمرتبه،هيچ پرده و حجابي باقي نمي‌ماند. به هرحال نقش روزه‌داري در سلامت تن و تكامل روح، غيرقابل انكاراست. پيامبر«ص» فرمودند: (صوموا تصحوا؛ روزه بگيريد تا سلامت شما تضمين شود.)شايد به همين دليل باشد كه قضاي روزه واجب است. حتي زن حائض كه قضاي نمازهايش بر او واجب نيست،اما قضاي روزه‌هاي نگرفته بر او واجب است. روزه تمام دستگاه‌هاي بدن،بافت‌ها، رگ‌ها، غده‌ها، اعصاب، اجزاي بدن، روده‌ها و شرايين را از خستگي بيرون مي‌آورد، زيرا در اثر عمليات مداوم و شبانه‌روزي، قسمت‌هاي مختلف بدن،سست و ضعيف مي‌گردد. اشتباه نشود، اينكه گفتيم بدن در اثر روزه گرفتن استراحت مي‌كند، معناي آن اين نيست كه از عمل باز مي‌ماند، بلكه معناي آن اين است كه از سرعت عمل خود مي‌كاهد تا استراحت كند و خستگي خود را بگيرد و بدين‌ترتيب،روزه، ضعف، احتقان (بند آمدن بول)، چاقي بدن، تصلب شرايين، زخم‌معده و امتلاي آن را برطرف مي‌سازد. درست به همين دليل است كه مي‌گوييم، روزه عمر را طولاني مي‌كند،به جسم نشاط مي‌دهد،و انسان را از كسلي و سستي نجات مي‌بخشد و از مرض‌ها و دردها آزاد مي‌كند. 

دكتر(گوئل‌پا) فرانسوي مي‌گويد: (چهارپنجم بيماري‌ها، از تخميرغذا در روده‌ها ناشي مي‌شود كه همه با روزه اصلاح مي‌گردد.)

 دكتر (آلكسي سوفورين) در كتاب خود مي‌نويسد: (جسم به هنگام روزه به جاي غذا از مواد باقي‌مانده در بدن استفاده كرده و آنها را مصرف مي‌نمايد و بدين‌وسيله،مواد كثيف و عفوني‌اي كه درجسم هست و ريشه و خميره بيماري‌ها از آنها است، ازبين مي‌رود. روزه،سبب بهبودي همه بيماري‌ها است. بنابراين،شايسته است كه جسم خود را به وسيله روزه، نظيف و پاكيزه كنيد.)

 دكتر(كاريو) آمريكايي مي‌نويسد:(روزه‌اي كه اسلام واجب كرده،بزرگترين ضامن سلامتي تن مي‌باشد.)

اخیرا مارک متسون (رئیس موسسه ملی در علوم اعصاب آزمایشگاهی عمر) و دیگر پژوهشگران از این ایده که "روزه داری متناوب احتمالا خطرات ابتلا به بیماریهای حاد مغزی در زندگی آینده را کاهش می دهد" دفاع و پشتیبانی کرده اند.
ماتسون و همکارانش با این تحقیقات نشان دادند که  روزه داری دوره ای از نورونها (یاخته های عصبی) در برابر انواع مختلفی از استرس مخرب، محافظت می کند.
در ادامه این مطالعات، گروه او نشان داد که روزه داری متناوب اثراتی همچون: محافظت در برابر آسیب های سکته مغزی و کاهش بیماری پارکینسون را به همراه داشته و علائم بیماری آلزایمر را نیز کند می کند.
در سال 2011 تحقیقات ارائه شده در جلسه علمی سالانه کالج آمریکایی قلب و عروق در ایالت نیو اورلئان، نشان داد که روزه داری باعث افزایش 1300 درصدی هورمون رشد انسان (HGH) در زنان و به طور حیرت انگیز 2000 درصد در مردان می شود.
"HGH" معمولا به عنوان "هورمون تناسب اندام" نقش مهمی در حفظ سلامت، تناسب اندام و طول عمر، از جمله ارتقاء رشد عضلانی و افزایش از دست دادن چربی بدنتان در بالاترین حد سوخت و ساز بدن، دارد.
دیگر مزایای روزه داری متناوب عبارت اند از :
- نرمال کردن حساسیت انسولین و لپتین که عامل کلیدی در سلامت مطلوب است
- بهبود نشانگرهای زیستیِ بیماری
- کاهش التهاب و کاهش آسیب های رادیکال های آزاد
- کاهش سطح تری گلیسرید
- حفظ عملکرد حافظه و یادگیری مزایای روزه داری متناوب بر روی مغز
"ماتسون در تحقیق دیگری از مزایای روزه به روی نورون ها می گوید:  اگر شما برای 10-16 ساعت غذا نخوردید، بدن برای تولید انرژی،به سراغ ذخایر چربی خود می رود و اسیدهای چرب به نام کتون وارد جریان خون می شوند. این مسئله برای محافظت از حافظه و قابلیت یادگیری، ثابت شده است.  محققی دیگر به نام "اندرو ویل" دکتر و پروفسور دانشگاه آریزونا طبق تحقیقات خود بر روزه داری معتقد است:علاوه براین که روزه داری سطح قند خون و انسولین را کنترل می کند، به ما کمک می کند تا با نوسانات خلقی، تنش های زندگی، و افسردگی، مقابله کنیم و هچنین فعالیت سلول های عصبی را افزایش می دهد.
به گفته او، آزمایش ها نشان داده که روزه داری متناوب بر طول عمر، کاهش التهاب بافتهای بدن، کاهش خطرات بیماری های قلبی، دیابت،سرطان، افزایش توانایی های ذهنی، کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و بیماری پارکینسون، موثر است و باعث بهبود علائم پیری و اختلالات وابسته به سن می شود. 
همچنین روزه داری متناوب" عملکرد سیستم عصبی خارجی را ارتقاء می دهد. این اعصاب است که اطلاعات را بین مغز و تمام اندام های بدن منتقل می کند که به نوبه خود علائم ناخواسته پیری را بهبود می بخشد.

پرفسور والتر لونگو، استاد پیری‌شناسی و علوم زیستی دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید که روزه به سلول‌های بنیادین پیام می‌دهد تا شروع به تکثیر و بازسازی کامل سیستم کنند.
وی می‌افزاید که خبر خوب این است که بدن بر اثر روزه از قسمت‌هایی از این سیستم که ممکن است آسیب دیده یا پیر شده باشند و ناکارآمد باشند، خود را رها می‌سازد.
پرفسور لانگو هم‌چنین خاطرنشان می‌کند که اگر کسی که سیستم ایمنی‌اش بوسیله شیمی درمانی یا پیری بسیار آسیب دیده باشد، می تواند با استفاده از سیکل‌های روزه در حقیقت یک سیستم ایمنی کاملاً جدید تولید کند.
روزه طولانی بدن را مجبور می‌کند که گلوکوز و چربی انباشته شده را استفاده کند و هم‌چنین مقدار قابل توجهی از گلبول‌های سفید خون را کاهش می‌دهد.
در هر سیکل روزه‌داری، این کاهش گلبول‌های سفید خون تغییراتی ایجاد می‌کند که به سلول‌های بنیادین پیام می‌دهد تا یک سیستم ایمنی جدید تولید کند.
در آزمایشات، از انسان‌های مورد آزمایش قرار گرفته خواسته شده بود که برای دو تا چهار روز در طول زمان شش ماهه روزه بگیرند. دانشمندان دریافتند که روزه‌های طولانی مدت همچنین آنزیم PKA را کاهش می‌دهد. این آنزیم مرتبط با پیر شدن و هورمونی است که ریسک سرطان و رشد تومور را افزایش می‌دهد.
پرفسور لانگو می‌گوید ما نمی‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که روزه‌های طولانی چنین اثر شگفت انگیزی در تشویق سلول‌های بنیادی در احیا و بازسازی سیستم خون ساز بدن داشته باشد.
او می‌افزاید که موقعی که گرسنگی می‌کشید، سیستم بدن سعی می‌کند که انرژی خود را حفظ کند و یکی از کارهایی که می‌تواند برای حفظ انرژی انجام دهد این است که مقدار زیادی از سلول‌های ایمنی بدن را که مورد نیاز نیستند، مخصوصاً سلول‌هایی که ممکن است آسیب دیده باشند را بازسازی کند.
لانگو هم‌چنین می‌گوید چیزی که ما هم در انسان‌ها و حیوانات مورد آزمایش شروع به دیدن کردیم این بود که گلبول‌های سفید خون با روزه طولانی کاهش می‌یابد. سپس زمانی که شروع به خوردن می‌کردند، سلول‌های خون برمی گشتند. برای همین ما فکر کردیم که این سلول‌ها از کجا آمده‌اند؟
روزه به مدت ۷۲ ساعت هم‌چنین بیماران سرطانی را در مقابل اثرات سمی شیمی درمانی محافظت می‌کند.
تانیا دورف استادیار پزشکی بالینی در مرکز و بیمارستان جامع سرطان نوریس در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی می‌گوید با اینکه شیمی درمانی موجب نجات زندگی می‌شود، باعثایجاد آسیب‌های ناخواسته بسیاری در سیستم ایمنی بدن می‌شود. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که روزه می‌تواند برخی از این اثرات زیان‌بار شیمی درمانی را تخفیف دهد.
لانگو می‌گوید که تحقیقات بالینی بیشتری نیاز است و چنین دخالت‌های غذایی باید تحت نظر پزشکان انجام گیرد. وی می‌افزاید که ما در حال تحقیق در مورد احتمال اثر این آزمایشات در سیستم‌ها و اعضای دیگر بدن نه فقط سیستم ایمنی بدن می‌باشیم.
کریس میسون استاد پزشکی احیایی در دانشگاه کالج لندن می‌گوید که در اینجا داده‌های جالبی وجود دارد. نشان می‌دهد که روزه داری موجب کاهش تعداد و اندازه سلول‌ها می‌شود و سپس بعد از خوردن باعثبازگشت آن‌ها می‎شود. این می‌تواند سودمند باشد چرا که این زمان زیادی نیست و نمی‌تواند به بیمار سرطانی آسیب جدی بزند. ولی وی فکر می کند که بهتر است که این آثار را با استفاده از دارو ترکیب کنیم و راهی وسط را طی کنیم.
پرفسور لانگو گفت هیچ شاهدی و نشانه ای وجود ندارد که نشان دهد روزه خطرناک است در حالی که شواهد قوی و مستحکمی وجود دارد که نشان می دهد روزه سودمند خواهد بود.

منبع :

نشريه قدر ،شماره 22.

افکارنیوز

باشگاه خبرنگاران