ز) معیارها (قسمت هفتم     )

از مجموع مطالب پیش گفته درباره معیارهای انتخاب شایسته، روشن می‌شود که همتایی در ازدواج امری نسبی است و لازم است در برخی شرایط زمانی و مکانی، از آن صرف‌نظر شود؛ از این رو جایز نیست اصل ازدواج که از سنّت‌های مهم پیامبران الهی (علیهم‌السلام) است، به دلیل فراهم نبودن همانند، ترک شود، در حالی که ملاک‌هایی مانند ایمان، اخلاق و سلامت روانی و جسمانی، که مطلق به شمار می‌رود، وجود داشته باشد. چنانکه بسیاری از همسران ائمه اطهار (علیهم‌السلام) و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) همتا و کفو آن‌ها نبودند، ولی این باعث نمی‌شد که از ازدواج با آن‌ها خودداری کنند. بنابراین براساس تعالیم اسلام و برخی آیات قرآن (109)، اصل حاکم، ازدواج کردن با افراد دارای شرایط لازم مانند ایمان، اخلاق و قدرت باروی است و نبود سایر ویژگی‌ها، نباید مانع ازدواج شود (110).
همسانی زن و مرد در امور فرهنگی، اجتماعیع و اقتصادی به سازگاری بیش‌تر آنان کمک می‌کند، ولی نمی‌توان این امر را به عنوان ملاک لازم برای همسر مناسب در نظر گرفت. براساس آیات قرآن، رهنمودها و سیره عملی اولیای دین (علیهم‌السلام) در ازدواج، توجه صرف به این ملاک‌ها، برای ترجیح افراد مردود دانسته شده است. امام سجاد (علیه‌السلام) در مخالفت با در نظر گرفتن ملاک‌های قومی و اقتصادی در ازدواج، فرمود:

سه) مراسم ازدواج

انتخاب همسر و تصمیم به ازدواج، اولین گام برای بنیانِ زندگی مشترک محسوب می‌شود. برای انجام این پیوند مبارک، مراسمی متناسب با سنّت‌ها و باورهای هر جامعه بر پا می‌شود (114). وجود این آداب و سنّت‌ها، از اهمیت ازدواج حکایت    دارند؛ به گونه‌ای که هر چه مراسم و سنّت‌های ازدواج بیش‌تر باشد، نشان از اهمیت بیش‌تر ازدواج، در آن فرهنگ دارد؛ از این رو، در جوامع غربی به موازات کم اهمیت شدن ازدواج، شاهد ناپدید شدن یا کم‌رنگ شدن بخشی از آداب و سنّت‌های پیشین آن هستیم (115).
در اسلام برای ازدواج آداب و سنّت‌هایی بیان شده است. مهم‌ترین آن‌ها شامل خواستگاری، عقد و عروسی و مهریه می‌شود. براساس آموزه‌های اسلامی و رهنمودهای پیشوایان دین (علیهم‌السلام) در این امر مهم، باید از خداوند درخواست یاری نمود و با توکّل و توسل به ذات بی‌کران او، به این مهم اقدام کرد. امام رضا (علیه‌السلام) فرمود: هرگاه تصمیم گرفتی ازدواج کنی، از خداوند طلب خیر و خوبی نما و وضو بگیر و دو رکعت نماز به جا آور و دست‌ها را به سوی درگاه خداوند بلند کن و بگو:
اللَّهُمَّ إِنُّی أُرِیدُ التَّزْوِیجَ فَسَهِّلْ لِی مِنَ النِّسَاءِ أَحْسَنَهُنَّ خُلُقاً وَ خَلْقاً وَ أَعَفَّهُنَّ فَرْجاً وَ أَحْفَظَهُنَّ نَفْساً فِیَّ وَ فِی مَالِی وَ أَکْمَلَهُنَّ جَمَالاً وَ أَکْثَرَهُنَّ أَوْلَاداً؛ خداوندا من قصد ازدواج دارم، زیباترین و خوشخوترین و عفیف‌ترین زنان را به آسانی نصیب من کن که مال من و ناموس خود را بهتر حفظ کند. و از نظر جمال و زیبایی و زیادی فرزندآوری کامل‌ترین زنان باشد