و) ویژگی‌های اجتماعی (قسمت ششم )

یکی از مسائلی که امروزه جزء شرایط ازدواج بیان می‌شود، همسانی اجتماعی است. اینکه دو خانواده‌ای که قصد ازدواج دارند باید از نظر جایگاه اجتماعی، متناسب بوده در یک ردیف اجتماعی قرار داشته باشند. با بررسی متون دینی، می‌توان دیدگاه دین را در خصوص اهمیت ویژگی‌های اجتماعی در همسرگزینی دریافت. ضرورت یا عدم ضرورت همسانی زن و مرد در نژاد، طبقه اجتماعی و وجود با عدم وجود پیوند فامیلی و آشنایی پیشین آن‌ها از جمله مواردی است که اولیای دین (علیهم‌السلام) به آن توجه داشته‌اند. با بررسی گزاره‌ها و آموزه‌های دین درباره موارد بیان شده، این نتیجه حاصل می‌شود که از نظر اسلام، همسانی نژادی زوجین و طبقه اجتماعی آنان ضرورت نداشته و ازدواج دو فرد از نژادهای مختلف، اشکالی ندارد. شواهدی بر این مطلب وجود؛ نخست اینکه اسلام به نژاد به عنوان عاملی برای شناسایی افراد نگاه می‌کند، نه امتیاز و برتری اقوام و ملل بر یکدیگر:

عامل اصلی تاخیر در ظهور (نکته اول)

امام زمان(عج) در توقیع شریف خود تصریح فرمودند که اگر شیعیان ما جمع شوند و به عهدی که ما به گردن آنها داریم وفا کنند،

به سرعت سعادت مشاهدۀ ما نصیب‌شان می‌شود. (احتجاج/499/2)

یعنی اینکه هرکس «تکی» به حضرت ابراز ولایتمداری کند، مانع ظهور را برطرف نمی‌کند! طبق این روایت، ولایت‌پذیری حضرت باید «عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ» باشد.

استاد پناهیان

یکی از مهم‌ترین وظایفی که شیعه در عصر غیبت و انتظار، بر عهده دارد، دعا برای تعجیل فرج و ظهور حضرت مهدی و سلامتی حضرتشان است. البتّه دعا در این‌باره، همچون دیگر موارد، به هر زبان و بیانی که باشد مقبول درگاه الهی خواهد بود و آنچه مهمّ است، روح دعا و شرایط کیفی آن است که فراوان بدان توصیه شده است.

در این میان، ارزش دو چندان ادعیه مأثوره (که از زبان مبارک اهل بیت(ع) صادر شده‌اند) بر احدی از شیعیان پوشیده نیست. یکی از این دعاها؛ دعای معروفی است که برای سلامتی امام زمان(عج) در منابع مختلف، با اندکی تفاوت، نقل شده است:

الف. کلینی در «کافی» از محمد بن عیسی از صالحان(معصومان بدون آن‌که از معصوم خاصّی نام برده باشد).[1]

ظاهراً بین کلینی و محمد بن عیسی بن عُبَید، راویانی وجود دارند که به قرینه حذف شده‌اند[2] که عبارتند از: احمد بن محمد عاصمی، علی بن حسن بن علی بن فَضّال.

کلینی این دعا را برای شب بیست و سوّم ماه رمضان نقل کرده اما گفته که در تمام ماه رمضان و همچنین در تمام لحظات عمر، خواندن این دعا مناسب است.[3]

رهبر معظم انقلاب در دیدار خود با جمعی از مداحان (۱۳۹۳/۱/۳۱)، جمعیت جوان حاضر را مخاطب قرار دادند و به بیان روایتی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام پرداختند که حضرت در آن اشاراتی به سبک زندگی خود دارند و به مخاطب خود می‌گویند که شما نمی‌توانید این‌طور زندگی کنید، اما می‌توانید من را با چهار ویژگی «ورع»، «اجتهاد»، «عفت» و «سداد» کمک کنید؛ اما این کمک به چه معناست و جوانان نسل حاضر چگونه می‌توانند با تمسک به این چهار ویژگی به یاری حضرت امیر علیه‌السلام بپردازند؟ این پرسشی بود که با حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود عالی، استاد حوزه‌ی علمیه‌ی قم مطرح کردیم.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «ولایتی لعلی بن ابی‌طالب خیر من ولادتی منه»۱ ولایت علی برای من بهتر از این است که من فرزند او و منتسب به او هستم. به تعبیر دیگر انتساب ولایی مهم‌تر از انتساب نَسَبی است. پسر نوح که در ماجرای طوفان نجات نیافت، فرزند حضرت نوح بود ولی به تعبیر قرآن کریم «انه لیس من اهلک»۲، او

شرح زیارت آل یاسین
«السَّلامُ عَلَیْکَ یَا تَالِیَ کِتَابِ اللَّهِ وَ تَرْجُمَانَهُ»
سلام بر تو ای جمال منوّری که تالی و پهلو به پهلوی کتاب خدا و زبان روشن‌کننده مقاصد آن هستی!
در اصطلاح داریم که فلانی تالی تِلْوِ فلانی است، یعنی می‌توان از طریق این یکی به خصوصیات آن دیگری پی برد. حالا که متوجه شدید در عالم هستی انسانی حاضر است که تالی‌تِلْوِ کتاب خدا است، می‌خواهید نظر جانتان را به سوی وجود مبارک او بیندازید، چون از طریق او متوجه انوار کتاب خدا می‌شوید و راه ورود به مقاصد کتاب خدا را به بهترین نحو می‌یابید.
راستی اگر دستور‌العملی از طرف خدا آمده باشد و آن دستورالعمل همواره در نمونه‌ای عینیِ محقق‌نشده باشد، چگونه می‌توان گفت آن دستورالعمل در این شرایط امکان تحقق دارد؟ به همین جهت آن‌کس که به خدا و کتاب خدا ایمان آورد و می‌خواهد خود را با کتاب خدا هماهنگ کند، باید از انوار نمونه عینیِ آن دستور‌العمل مدد بگیرد و قبله جان

و درود خدا بر او، فرمود: سخن در بند توست، تا آن را نگفته باشى، و چون گفتى، تو در بند آنى، پس زبانت را نگهدار چنانکه طلا و نقره خود را نگه مى‏دارى، زیرا چه بسا سخنى که نعمتى را طرد یا نعمتى را جلب کرد.
حکمت381 

پاسخ اجمالی
منظور از این‌که خدا روزی رسان است؛ یعنی تمام نعمت‌ها و روزی‌ها از سوی او سرچشمه می‌گیرد، و او برای تمام انسان‌ها و موجودات رزق و روزی معین می‌کند.
اما این بدان معنا نیست که روزی مادی انسان چون از قبل مشخص و معین شده؛ لذا اعمال وی نقشی در آن ندارد؛ چیزی آن‌را کم و زیاد نمی‌کند؛ یا افراد با گرسنگی مورد آزمایش خدا قرار نمی‌گیرند، و یا آن‌که در طول تاریخ، هیچ فردی از گرسنگی نخواهد مرد! بهره‌مندی از رزق خدا شرایطی دارد که با وجود آن شرایط روزی مقدر شده به فعلیت می‌رسد. کسانی ‌که سعی و تلاشی در به دست آوردن روزی نمی‌کنند، قطعاً شرط تحقق آن‌را اجرایی نکرده‌اند. یا کسانی که در برابر شکر نعمت‌هایی که خداوند به آنها داده کفران نعمت می‌کنند، خود درهای گشایش روزی را به روی خود می‌بندند. از طرفی ممکن است مصلحت خدا در تنگ‌گرفتن روزی برخی افراد و جوامع باشد. گنه‌کاران به دلیل مجازات و نیکوکاران جهت آزمایش!

امام علی (ع) میفرمایند:

از رفاقت با کسانی که خطاکارند و اعمالشان ناپسند است بر حذر باشید چرا که آدمی به رویه و روش رفیق اش خو می گیرد و به افکار و اعمال وی معتاد می شود

نهج البلاغه نامه ی 69

لباس دست كم پاسخ‌گوی سه نیاز آدمی است; یكی این كه او را از سرما و گرما حفظ می‌كند، دیگر این كه در جهت‌حفظ عفت و شرم، به او كمك می‌كند و سوم این كه به او آراستگی و وقار می‌بخشد . در هر جامعه‌ای نوع و كیفیت لباس زنان و مردان، علاه بر آن كه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، تابع جهان بینی و ارزش‌های حاكم بر فرهنگ آن جامعه نیز می‌باشد . انسان بسته به این كه برای جهان، چه معنایی قائل باشد، خود را چگونه موجودی بداند، چه سرنوشتی برای خود تصور كند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشیدنش تفاوت می‌كند .

همان طور كه گفتیم انسان به وسیله لباس به خود آراستگی و زیبایی می‌بخشد . خود آرایی و زینت كردن، نه تنها آثار مثبت روحی و روانی در دیگران داشته و موجب آرامش روحی می‌شود، بلكه اثرات روانی مثبتی نیز در خود فرد دارد . بنابراین، نه تنها كیفیت لباس پوشیدن حاكی از شخصیت انسان است، بلكه در شكل‌گیری و تحول شخصیت او نقش دارد . اینك بعضی از موارد ارتباط نوع پوشش و شخصیت آدمی را بر می‌شماریم: